آیا تا به حال دندان‌های حیوان خانگیتان را مسواک زده‌اید؟ شاید مسواک زدن دندان حیوانات در ابتدا کمی خنده‌دار به نظر برسد اما اگر در این مورد با دامپزشکتان صحبت کنید، قطعاً به جدی بودن این مسئله پی خواهید برد. مراقبت منظم از دهان و دندان در حیوانات خانگی، مانند انسان‌ها اهمیت زیادی دارد!
انسان‌ها نیز سالیان زیادی از این موضوع بی‌خبر بودند و به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت چندانی نمی‌دادند. قطعاً انسان‌ها در سال‌های دور به علت عدم رعایت صحیح بهداشت، عمر کمتری نسبت به انسان مدرن داشتند و این موضوع در مورد حیوانات نیز صادق است.
امروزه اهمیت مسواک زدن و جرم‌گیری و چکاپ‌های سالیانه بر ما روشن است؛ بنابراین رعایت این مسائل در مورد حیوانات نیز می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی و عمر طولانی‌تر آنها، مؤثر باشد.
مراقبت منظم از دهان و دندان با اهداف زیر انجام می‌شوند:
- برای جلوگیری از تشکیل جرم، پلاک و سنگ روی دندان‌ها
- برای جلوگیری از ایجاد التهاب و بیماری‌های مربوط به لثه
- برای بررسی مشکلات دندانی مانند شکستگی‌ها و…
- برای بررسی مشکلات ناشی از رشد نامناسب یا مشکلات ارتودنسی
در صورتی که مراقبت‌های دهان و دندان برای سگ‌ها انجام نشده باشد، غالباً زمانی که به سن 3 سالگی برسند، علائمی از بیماری‌های مربوط به لثه و دندان را نشان خواهند داد. این عفونت‌های مزمن، نهایتاً می‌توانند اعضای دیگری نظیر قلب ، کبد و کلیه‌ها را نیز درگیر کنند.
حیوانات خانگی، واکنشی در مقابل درد ناشی از بیماری‌های دندانی نشان نمی‌دهند؛ یعنی ممکن است در دهان یک سگ آبسه‌ی بزرگی وجود داشته باشد ولی همچنان به خوبی غذا بخورد. این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت بسیار زیاد مراقبت‌های دهان و دندان است. بنابراین توصیه می‌شود که دندان‌های سگ یا گربه‌تان را به صورت روزانه، مسواک بزنید.
چند نکته‌ی مهم برای مراقبت از دندان‌های حیوانات خانگی!
-
انجام منظم معاینات!
مراقبت‌های دهان و دندان به یک مسواک زدن ساده ختم نمی‌شود! این مراقبت‌ها باید شامل معاینات منظم دامپزشکی و جرم‌گیری حرفه‌ای دندان‌ها تحت بیهوشی عمومی باشد. از جمله معاینات مهم، تصویربرداری با اشعه‌ی اکس است.
-
شروع به موقع!
اگر به تازگی صاحب یک توله‌سگ شده‌اید، زمان مناسبی است تا مسواک زدن را در برنامه‌ی آموزشی سگتان قرار دهید تا به آن علاقه‌مند شود. البته یک سگ در دوران نوجوانی نیز می‌تواند به مسواک زدن علاقه پیدا کند.
-
به آرامی و با ملایمت مسواک بزنید!
ابتدا کمی خمیردندان را روی مسواک قرار دهید و بگذارید سگتان آن را لیس بزند. سپس به آرامی برای چند ثانیه دندان‌های سگتان را مسواک بزنید. حدوداً 1 الی 2 ماه طول می‌کشد تا سگتان به این کار عادت کند. هنگامی که سگتان برای یک مسواک زدن کامل، آمادگی پیدا کرد، لب‌هایش را به آرامی بالا ببرید تا لثه و دندان‌هایش نمایان شوند. سپس از خط لثه تا نوک دندان‌ها را مسواک بزنید. توجه داشته باشید که نباید دهان سگتان را باز کنید چون می‌تواند باعث ترس او شده و مسواک زدن را برایش ناخوشایند کند.
-
از خمیردندان مخصوص حیوانات خانگی استفاده نمایید!
خمیردندان‌هایی که انسان‌ها استفاده می‌کنند حاوی موادی است که نباید بلعیده شوند. از آنجایی که حیوانات خانگی خمیردندان را می‌بلعند حتماً باید از خمیردندان مخصوص آنها استفاده شود.
-
از مسواک مخصوص حیوانات خانگی استفاده نمایید!
مسواک‌های معمولی برای دهان حیوانات بزرگنده به همین دلیل انواع مختلفی از مسواک‌ها برای حیوانات خانگی ساخته شده‌اند که دامپزشک می‌تواند مسواک مناسبی را برای سگ شما پیشنهاد دهد. اگر در خانه چند حیوان خانگی دارید، حتماً از مسواک‌های جداگانه‌ای برای هرکدام استفاده نمایید.
-
مسواک زدن را به یک فعالیت سرگرم کننده تبدیل کنید!
قبل و بعد از مسواک زدن با حیوان خانگیتان بازی کنید و او را نوازش کنید تا مسواک زدن برایش به یک فعالیت سرگرم کننده تبدیل شود.
درست است که برخی از سگ‌ها علاقه‌ای به مسواک زدن ندارند ولی شما زود تسلیم نشوید! اگر به تدریج مسواک زدن را آغاز کنید و آن را به یک سرگرمی تبدیل کنید، سگتان به این کار علاقه‌مند خواهد شد.
اشتباهات رایج هنگام مسواک زدن حیوانات!
-
دهان حیوان خانگیتان را باز نکنید!
به محض آنکه دهان حیوان خانگیتان را باز کنید، تقلا می‌کند و از ادامه‌ی مسواک زدن امتناع می‌ورزد. نکته‌ی کلیدی در مسواک زدن، این است که در حین بسته بودن دهان حیوان، لب‌هایش را بالا ببرید و به آرامی دندان‌ها را مسواک بزنید.
-
دهان “آلوده” را مسواک نزنید!
درون لثه‌ها عروق زیادی وجود دارند. زمانی که دهان بسیار آلوده است، ممکن است طی مسواک زدن باکتری‌ها وارد جریان خون شده و سلامت سگ یا گربه‌یتان را به خطر بیاندازد.
-
محکم مسواک نزنید!
همانند شما، دندان‌ها و لثه‌های حیوان خانگیتان، آسیب‌پذیر است. به همین دلیل، برای جلوگیری از آسیب دیدن دندان‌ها و لثه‌ها، باید به آرامی و با حوصله مسواک بزنید.
راهکارهایی برای زمانی که نمی‌توانید دندان‌های حیوان خانگیتان را مسواک بزنید!
بعضی از حیوانات خانگی، نمی‌گذارند که دندان‌هایشان را مسواک بزنید! خبر خوب این است که همچنان می‌توانید با انجام کارهایی، از دندان‌های سگ یا گربه‌یتان مراقبت کنید.
- از غذاهایی که کیفیت بالایی دارند استفاده نمایید. ممکن است این حیوانات به رژیم غذایی خاصی نیاز داشته باشند که در این مورد باید با دامپزشکتان صحبت کنید. معمولاً دامپزشکان توصیه می‌کنند که از محصولاتی که توسط شوارای دهان و دندان دامپزشکی (VOHC) تأیید شده‌اند، استفاده نمایید.
- یکسری اسباب‌بازی وجود دارند که جویدن آنها توسط حیوان خانگیتان، می‌تواند نقش مؤثری در سلامت دهان و دندانش داشته باشند. در این مورد نیز توصیه می‌شود که از اسباب‌بازی‌هایی که دارای تأییدیه‌ی VOHC هستند، استفاده نمایید.
- حیوان خانگیتان را به طور منظم برای چکاپ دهان و دندان و جرم‌گیری‌های سالیانه، به کلینیک دامپزشکی ببرید. ممکن است برخی از حیوانات، به مراقبت‌های بیشتری نیاز داشته باشند. دامپزشک با توجه به ویژگی‌های سگ یا گربه‌ی شما، بهترین زمان‌بندی برای چکاپ دهان و دندان و جرم‌گیری را پیشنهاد خواهد داد.
بیماری‌های دهان و دندان
در این بیماری‌ها، بافت‌های حمایت‌کننده‌ی دندان، ملتهب می‌شوند. فرم خفیف این بیماری، با التهاب لثه همراه است اما در فرم‌های شدیدتر، می‌تواند وقوع آبسه در ریشه‌ی دندان و یا وقوع عفونت در استخوان فک را در پی داشته باشد.
آیا وجود عفونت در دهان می‌تواند باعث بروز یک بیماری سیستمی شود؟
وقتی درون دهان، عفونتی ایجاد می‌شود، تعداد قابل توجهی از باکتری‌ها درون دهان مستقر می‌شوند. این باکتری‌ها می‌توانند وارد جریان خون شده و به بافت‌های مختلف بدن مهاجرت کنند. ارگان‌هایی نظیر قلب، کبد و کلیه‌ها، در مقابل این باکتری‌ها حساسند..
باکتری‌هایی که در دهان حیوانات مبتلا به عفونت‌های دهان و دندان یافت می‌شوند، همان باکتری‌هایی هستند که غالباً موجب بیماری‌های قلبی می‌شوند.
وظیفه‌ی کلیه‌ها و کبد، پاکسازی خون است. این امر باعث می‌شود که باکتری‌های مذکور به راحتی وارد این ارگان‌ها شده و در آنجا گسترش یابند. وجود عفونت و التهاب در کبد و کلیه‌ها، می‌تواند علائمی نظیر تب، کاهش وزن و کاهش اشتها را در پی داشته باشد. طبیعتاً به علت وجود این عفونت‌ها، اختلالاتی در عملکرد این ارگان‌ها نیز رخ خواهد داد.
چگونه حیوانات خانگی از نظر وجود بیماری سیستمیک در بدنشان بررسی می‌شوند؟
در ابتدا معاینات فیزیکی و آزمایش خون انجام می‌شود. در صورتی که نتایج این آزمایشات نشان‌دهنده‌ی وجود بیماری در بدن سگ یا گربه‌ی شما باشد، دامپزشک آزمایش‌های دیگری نیز انجام خواهد داد. به طور مثال اگر حیوان خانگی شما به بیماری قلبی مشکوک باشد، عکسبرداری قفسه‌ی سینه با اشعه‌ی اکس انجام می‌شود تا علائم نارسایی و یا بزرگ شدگی سایز قلب، بررسی شوند. اگر حیوان خانگی شما به بیماری‌های کلیوی یا کبدی مشکوک باشد، آزمایشات خون و ادرار برای بررسی‌های بیشتر، انجام خواهد شد.
پیشگیری بهتر از درمان!
اگر به صورت منظم دندان‌های سگ یا گربه‌یتان را مسواک بزنید، احتمال بروز عفونت در دهان و دندان‌ها، بسیار کاهش می‌یابد. در صورتی که نمی‌توانید دندان‌های حیوان خانگیتان را مسواک بزنید، دامپزشک می‌تواند راهکارهای مناسبی ارائه دهد تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
چکاپ و جرم‌گیری توسط دامپزشک نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. در صورتی که متوجه وجود عفونتی در دهان حیوان خانگیتان شدید، باید سریعاً برای برطرف کردن آن، اقدام نمایید تا از بروز عفونت‌های سیستمیک در سایر ارگان‌های بدن، جلوگیری شود.
