موکوسل بزاقی چیست؟
همانطور که می‌دانید ، غدد بزاقی مسئول تولید بزاق هستند! بزاق ، پس از گذشتن از مجاری بزاقی ، وارد دهان می‌شود و به فرآیند هضم غذا کمک می‌کند. اگر غدد یا مجاری بزاقی آسیب ببینند ، بزاق به بافت مجاور نشت پیدا می‌کند و در آنجا تجمع می‌یابد. به تورم ناشی از تجمع بزاق در یک ناحیه ، سیالوسل یا موکوسل بزاقی در سگ (Salivary Mucocele) گویند. این تورم ، می‌تواند در ناحیه‌ی گردن یا حفره‌ی دهانی واقع شود. معمولاً موکوسل درد ندارد مگر اینکه یک عفونت باکتریایی به آن اضافه شود. سیالوسل در ناحیه‌ی حلق ممکن است موجب سختی در عمل تنفس و بلع غذا در سگ شود.
موکوسل بزاقی ممکن است به یک مشکل بزرگ تبدیل شود ؛ زیرا بزاق به صورت مداوم تولید می‌شود و بدن نمی‌تواند همه‌ی این بزاق را جذب نماید.
ناحیه‌ای که بزاق در آن تجمع یافته ، به بزرگ شدن ادامه می‌دهد و ممکن است کیست تشکیل دهد و در این شرایط حتماً باید به دامپزشک مراجعه نمایید. هرچقدر دیرتر به دامپزشک مراجعه نمایید ، تشخیص اینکه کدام غده‌ی بزاقی دچار آسیب شده ، سخت‌تر خواهد شد.
تمام نژادهای سگ ، نسبت به موکوسل حساس هستند اما وقوع موکسل در نژادهای German Sheperds ، Australian Silky Terriers ، Poodles و Dachshunds ، بیشتر گزارش شده است. وقوع موکوسل ارتباطی با سن سگ ندارد و سگ‌ها در هر سنی می‌توانند به این مشکل دچار شوند.
علائم موکوسل بزاقی در سگ‌ها
موکوسل بزاقی می‌تواند شامل یک یا چندتا از علائم زیر باشد:
- تورم در ناحیه‌ی گردن
- تورم در زیر زبان
- اختلال در عمل بلع غذا
- اختلال در عمل تنفس
- وقوع عفونت باکتریایی ثانویه
- تب (در صورت وجود عفونت باکتریایی)
- وجود خون در بزاق
انواع سیالوسل یا موکوسل بزاقی
- موکوسل در ناحیه‌ی گردن: (Cervical Mucocele) این نوع از موکوسل ، رایج‌ترین فرم آن است. بزاق در بخش بالایی ناحیه‌ی گردن در زیر فک ، تجمع می‌یابد.
- موکوسل رانولا: (Ranula Mucocele) سیالوسل رانولا ، از دیگر فرم‌های رایج موکوسل بزاقی است که بزاق در زیر زبان تجمع می‌یابد که به آن کیست رانولا نیز گویند.
- موکوسل در ناحیه‌ی گونه: (Zygomatic Mucocele) از فرم‌های نادر موکوسل است که بزاق در اطراف چشم تجمع می‌یابد.
- موکوسل در ناحیه‌ی حلق: (Pharyngeal Mucocele) این فرم از موکوسل بزاقی در بیش تر نژادهای سگ ها نادر است که در آن ، تجمع بزاق در پشت گلو اتفاق می‌افتد.
دلایل وقوع موکوسل بزاقی در سگ‌ها چیست؟
معمولاً علت اصلی وقوع موکوسل مشخص نمی‌شود اما همانطور که گفتیم ، در برخی از نژادها بیشتر اتفاق می‌افتد. عواملی که می‌توانند موجب وقوع موکوسل بزاقی شوند عبارتند از:
- ضربه یا فشار ناشی از قلاده
- زخم‌های ناشی از گاز گرفتگی
- کشش شدید گردن به صورت ناگهانی
تشخیص موکوسل بزاقی در سگ‌ها
دامپزشک در حین معاینه‌ی فیزیکی ، ناحیه‌ی تورم را به آرامی لمس می‌کند. آبسه و تومور نیز ممکن است از نظر ظاهر ، شبیه موکوسل باشند اما غالباً سفت و دردناک هستند. با توجه به اینکه موکوسل بزاقی درد ندارد ، معمولاً به راحتی تشخیص داده می‌شود. ممکن است دامپزشک تخلیه‌ی مایعات تجمع یافته را پیشنهاد دهد. مایع تخلیه شده ، کاهی‌رنگ ، غلیظ و چسبناک است. این مایع ، در زیر میکروسکوپ نیر بررسی می‌شود و اگر تعداد گلوبول‌های سفید در آن بالا باشد ، ممکن است نشان دهنده‌ی وجود عفونت در غده‌ی بزاقی یا وجود آبسه باشد.
ممکن است برای یافتن مجرای بزاقی آسیب دیده ، جراحی انجام می‌شود.
درمان سیالوسل یا موکوسل بزاقی در سگ‌ها
تنها راه مناسب برای درمان موکوسل بزاقی ، جراحی و خارج کردن غده‌ی بزاقی آسیب دیده است. خارج کردن مایعات تجمع یافته ، فقط برای مدت کوتاهی مشکل را برطرف می‌کند.
برای درمان کیست رانولا و موکوسل‌های نواحی گردن و حلق ، غدد بزاقی زیر زبانی و فکی سمتی که آسیب دیده را خارج می‌کنند. برای درمان موکوسلی که در ناحیه‌ی گونه اتفاق افتاده است ، باید غده‌ی بزاقی که در زیر چشم قرار دارد را خارج نمایند.
پس از جراحی ، دامپزشک داروهایی برای کاهش درد تجویز می‌کند. در بسیاری از موارد ، بیمار کمی بعد از جراحی مرخص می‌شود اما در موارد پیچیده‌تر ، ممکن است یک شب بستری شود. معمولاً پس از جراحی ، سگ نباید تا 3 هفته حرکات شدید و یا ورزش انجام دهد. اگر علائمی نظیر اختلال در تنفس و یا تورم و خونریزی مشاهده کردید ، سریعاً به دامپزشک مراجعه کنید.
شرایط پس از جراحی بسیار خوب است و خارج کردن یک غده‌ی بزاقی ، اختلالی در عملکرد بزاق سگ ایجاد نمی‌کند. همچنین وقوع مجدد سیالوسل بسیار نادر است.
